Անքուն գիշերները կարող են բարձրացնել տագնապայնությունը 

Հայտնի է, որ քնի պակասը ոչ միայն հոգնածություն է առաջացնում, այլև վնասակար ազդեցություն է ունենում օրգանիզմի ֆիզիկական վիճակի վրա։

Սակայն նոր ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ անքուն գիշերներն ավելի վատ ազդեցություն են ունենում՝ դրանք խլում են ձեզնից ուրախությունը և մեծացնում են տագնապայնության առաջացման վտանգը:

Վերլուծելով քնի պակասի և տրամադրության վերաբերյալ ավելի քան 50 տարվա հետազոտությունները՝ գիտնականները ցանկանում էին հասկանալ հասարակության հոգեբանական բնութագրերը, որը զգալի չափով զրկված է քնից։ 

Psychological Bulletin ամսագրում հրապարակված այս աշխատանքի արդյունքները պարունակում են 154 հետազոտությունների տվյալների վերլուծություն, որոնք ընդգրկում են հինգ տասնամյակ, հաղորդում է Euronews-ը։

Դրանք ներգրավել են ավելի քան 5000 մարդու, որոնց քունը խանգարվել է մեկ կամ մի քանի գիշերով: Նրանցից ոմանց երկար ժամանակ արթուն են պահել, իսկ մյուսները սովորականից ավելի կարճ են քնել։

Մասնակիցների մեկ այլ խմբի գիշերվա ընթացքում պարբերաբար արթնանցնում էին։ 

Քնի խանգարումից հետո ուսումնասիրությունները չափել են հույզերի առնվազն մեկ փոփոխական՝ խնդրելով մասնակիցներին ինքնազեկուցել իրենց տրամադրության մասին, արձագանքել հուզական գրգռիչներին և չափել դեպրեսիայի և տագնապայնության ախտանիշները:

Գիտնականները պարզել են, որ քնի խանգարման բոլոր երեք տեսակները հանգեցնում են դրական հույզերի նվազմանը, ներառյալ ուրախությունը, երջանկությունը և բավարարվածությունը: Դրանք նաև ավելացրել են անհանգստության ախտանիշները, ինչպիսիք են սրտի հաճախության բարձրացումը և անհանգստության մակարդակը:

Որոշ արդյունքներ եղան դեպրեսիվ ախտանիշների համար, բայց դրանք ավելի քիչ էին և պակաս հետևողական: Նմանատիպ արդյունքներ են հայտնաբերվել բացասական հույզերի աճի համար, ինչպիսիք են տխրությունը, անհանգստությունը և սթրեսը:

«Քնից զրկված մեր հասարակության մեջ քնի կորստի ազդեցության քանակական գնահատումն էմոցիաների վրա կարևոր է հոգեբանական առողջության խթանման համար», - ասում է հետազոտության առաջատար հեղինակ, Մոնտանայի պետական ​​համալսարանի պրոֆեսոր Կարա Պալմերը: «Այս ուսումնասիրությունը ներկայացնում է մինչ օրս քնի և հույզերի վերաբերյալ փորձարարական հետազոտության ամենաընդգրկուն սինթեզը և ապահովում է համոզիչ ապացույց, որ երկարատև արթնության, քնի կրճատման և գիշերային արթնացման ժամանակահատվածները բացասաբար են ազդում մարդու հուզական գործունեության վրա»:

Փալմերը հավելեց, որ բացասական հետևանքները եղել են նույնիսկ քնի կորստի կարճ ժամանակահատվածներից հետո, ներառյալ սովորականից մեկ կամ երկու ժամ ուշ մնալը:

«Մենք նաև պարզեցինք, որ քնի կորուստը մեծացնում է տագնապայնության ախտանիշները և թուլացնում գրգռվածությունը՝ ի պատասխան հուզական խթանների», - ասաց նա:

Հետազոտողները նշել են, որ հետազոտության սահմանափակումներից մեկն այն էր, որ մասնակիցների մեծ մասը երիտասարդ չափահաս մարդիկ էին, որոնց միջին տարիքը 23 տարեկան է:

Հետագա հետազոտություններում տարիքային ավելի բազմազան նմուշը կարող է ավելի շատ պատկերացում կազմել հույզերի վրա քնի պակասի ազդեցության մասին:

Հետազոտողները նաև կցանկանային ուսումնասիրել քնի կորստի ազդեցությունը տարբեր մշակույթներում, քանի որ ուսումնասիրությունների մեծ մասն իրականացվել է ԱՄՆ-ում և Եվրոպայում:

«Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ մեծահասակների ավելի քան 30 տոկոսը և դեռահասների մինչև 90 տոկոսը բավարար չափով չեն քնում»,- նշել է Փալմերը: «Այս ուսումնասիրության հետևանքներն անհատի և հանրային առողջության համար, որոնք հիմնականում տառապում են քնի պակասից, նշանակալի են: Արդյունաբերություններն ու ոլորտները, որոնց աշխատողները խոցելի են քնի կորստի համար, ինչպիսիք են առաջին արձագանքողները, օդաչուները և բեռնատարների վարորդները, պետք է մշակեն և ընդունեն քաղաքականություն, որն առաջնահերթություն է տալիս քնին՝ նվազեցնելու ցերեկային գործունեության և բարեկեցության ռիսկերը»:

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում